پیش گشایش بورس فرصتی است که در اختیار معامله‌گران قرار می‌گیرد تا سفارشات خرید و فروش خود را ثبت کنند. در این بازه زمانی، علاوه بر قیمت‌گذاری بر سهام یا کشف قیمت، فرصت دیگری نیز در اختیار خریداران و فروشندگان قرار می‌گیرد. آن‌ها با مشاهده رفتار و نحوه سفارش‌گذاری سایرین می‌توانند بازار را بررسی کنند و بر این اساس تصمیم بگیرند.
به عبارت دیگر خریدان و فروشندگان تحت تاثیر خبرهایی که برای سهم منتشر می‌شود یا اخبار داخلی و خارجی، در مورد نگهداری یا فروش سهم تصمیم می‌گیرند و روند بازار در طول روز را با رفتارهای خود در مرحله پیش گشایش تعیین می‌کنند.
پیش گشایش بورس چیست؟
خریداران و فروشندگان در مرحله پیش گشایش بورس، سفارشات را ثبت و ویرایش می‌کنند. به قیمتی که خریداران و فروشندگان در مرحله پیش گشایش درمورد آن به توافق می‌رسند و تعیین کننده قیمت معاملات روز است، قیمت نظری گشایش گفته می‌شود.
زمان سفارش گذاری در بورس
ساعت کاری بازار بورس از 9 صبح الی 12:30 بعد از ظهر است و طبیعی است شروع مرحله پیش گشایش در بورس باید پیش از این ساعت باشد.
به این ترتیب مطابق مصوبات ساعت پیش گشایش بورس یک بازه 15 دقیقه‌ای، از ساعت 8:45 تا 9 در نظر گرفته شده است. در این مدت هیچ سفارش اعمال نمی‌شود و تنها سفارش ثبت می‌شود.
پیش گشایش برای چه سهم‌هایی است؟
مهلتی که معامله‌گران برای ثبت سفارش در بازار بورس دارند، محدودیتی برای سهم‌ها ندارد و شامل تمام آن‌ها می‌شود. پیش گشایش و سفارش گیری تاثیر مهمی در قیمت سهام در روز جاری دارند و معامله‌گران می‌توانند با توجه به قیمت‌های پیشنهادی و صف‌های خرید و فروش احتمالی، به طور تقریبی بازار آن روز را پیش‌بینی نمایند.
در ساعت پیش سفارش بورس، ممکن است سهامی از صف خرید به صف فروش تبدیل شود یا بر عکس، بنابراین نباید لحظه‌ای از رفتار سایر معامله‌گران غفلت نمود. زیرا ممکن است شرایط بازار تغییر کند و به طور مثال سهمی را در بازه قیمتی پایین از دست بدهید، یا در قیمت‌های بالاتر خریداری کنید.
به عبارتی دیگر لحظه‌ها در پیش گشایش تعیین کننده هستند و کمی تعلل می‌تواند جایگاه فرد را در صف به میزان زیادی تغییر دهد یا موجب از دست دادن فرصت شود.
سفارش سرخطی چیست؟
خریداران و فروشندگان با هدف پیشی‌گرفتن از سایرین در زمان پیش گشایش سفارشات خود را ثبت می‌کنند. بنابراین تقدم زمانی عامل رقابتی بین معامله‌گران تلقی می‌شود.
به این ترتیب کسانی که سفارش خرید یا فروش را زودتر ثبت کنند، در ساعت پیش گشایش سهامشان زودتر معامله می‌شود و به اصطلاحی سرخطی زده‌اند. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص سرخطی به مقاله «ربات سرخطی زدن در بورس ایران» و «سرخطی زدن چیست؟» مراجعه کنید.
بعد از ثبت سفارش این امکان فراهم است که معامله‌گران وضعیت سفارش و نوبت آن در صف را در تریدر خود مشاهده نمایند. به این ترتیب می‌توان تخمین زد آیا مقدار درخواستی از سهام به فرد می‌رسد؟
نحوه خرید در پیش گشایش
برخی افراد می‌پرسند دوره پیش گشایش در بورس چیست و چطور باید سهام را در این بازه معامله کنیم. در پیش گشایش بورس خرید معنایی ندارد و فقط ثبت سفارش انجام می‌شود. با این حساب در پیش گشایش معامله انجام نمی‌شود و فقط سفارش‌ها در سامانه ثبت می‌شوند و در صف خرید یا فروش قرار می‌گیرند.
بعد از ثبت سفارش در پیش گشایش بازار، ناظر بازار و بازرسان، قیمت‌ها را بررسی می‌کنند و در صورت تایید آن‌ها سفارش در صف قرار می‌گیرد. بنابراین در صورتی که قیمت‌گذاری در محدوده مورد تایید نباشد، تضمینی برای ثبت آن وجود ندارد.
مواردی از ثبت سفارشات که تایید نمی‌شوند شامل موارد زیر است:
- وقتی که خریداران یا فروشندگان قیمت‌های غیر واقعی ثبت می‌کنند.
- سفارشاتی که دائما حذف می‌شوند و ثبات ندارد.
- ثبت سفارش به قیمت مرحله گشایش یا مچینگ بازار، که بالاتر یا پایین‌تر از قیمت سرخطی است.
امکان ویرایش و حذف سفارش در پیش گشایش بورس
در پیش گشایش سفارش خرید و فروش سهام ثبت می‌شود و می‌توان بر اساس رفتار و سفارش‌های سایر معامله‌گران به طور تقریبی رفتار بازار را پیش‌بینی نمود.
بنابراین اگر کسی مایل باشد سفارش خود را ویرایش کند یا به طور کلی حذف کند این امکان را دارد. مطابق مصوبات سازمان بورس، امکان ویرایش یا حذف سفارش در 5 دقیقه پایانی زمان پیش گشایش یعنی 8:45 الی 9 ممنوع است.
قوانین و نکات در مورد پیش گشایش بورس
افراد مبتدی در زمان پیش گشایش باید به سفارشات دقت بیشتری کنند، زیرا ممکن است حقوقی‌ها تداخلاتی در معاملات داشته باشند و این منجر به سردرگمی و اشتباه معامله‌گران مبتدی می‌شود.
به طور مثال حقوقی می‌تواند سفارش‌های سنگین فروش ثبت کند و در لحظات پایانی بعد از ثبت سفارش سایرین، سفارش‌های خود را حذف کند. به همین جهت توصیه می‌شود سفارش‌ها و حجم معاملات و کدهای ثبت کننده سفارش را بررسی کنید.
در صورتی که کدهای حقیقی زیادی اقدام به خرید یا فروش کردند، کمی صبر کنید تا مهلت سفارش‌گذاری به پایان برسد و به راحتی بتوانید در مورد خرید و فروش سهام تصمیم بگیرید.
پیش گشایش در مورد سهام‌هایی که متوقف هستند در ساعت بازار و در یک بازه زمانی نیم ساعته اتفاق می‌افتد. البته ناظر بازار زمان این گشایش را پیش از شروع اعلام می‌کند.
