برای هر فردی که در بورس فعالیت می‌کند و یا قصد دارد در آن ورود پیدا کند، شناخت و آگاهی از اصطلاحات مهم بورسی، لازم و ضروری به حساب می‌آید. مفاهیم مختلفی در بین بورسی‌ها رواج دارد که یکی از آنها اصطلاح پرتفوی و سبد سهام است.
احتمالاً در خصوص سبد سهام در میان اخبار، اطلاعات و صحبت‌های عامیانه زیاد شنیده‌اید؛ اما شناخت دقیق این اصطلاحات درک بهتری به ما می‌دهند تا از چند و چون معاملات بورسی به بهترین نحو آگاه باشیم. در ادامه قصد داریم به سوال سبد سهام چیست و چه تفاوتی با پرتفوی سهام دارد، پاسخ دهیم. با ما همراه باشید.
پرتفوی چیست؟
به‌واقع پرتفوی یک اصطلاح از زبان فرانسه است که همان سبد سهام معنی می‌شود. وقتی شما نسبت به دارایی‌تان چند سهم را خریداری کرده‌اید به اصطلاح رایج در بورس، پرتفوی بورس تشکیل دادید. پرتفوی سهام، نشان‌دهنده تمام سهم‌هایی ست که خریداری و روی آنها سرمایه‌گذاری کرده‌اید.
تشکیل پرتفوی بورسی و سهام به شما این امکان را می‌دهد تا نمای کلی از روند سهام‌های خریداری شده داشته باشید و به‌راحتی حرکت مثبت و یا منفی سهام را یکجا مشاهده کنید.
وقتی شما نسبت به دارایی‌تان چند سهم را خریداری کرده‌اید به اصطلاح رایج در بورس، پرتفوی تشکیل دادید. پرتفوی سهام، نشان‌دهنده تمام سهم‌هایی ست که خریداری و روی آنها سرمایه‌گذاری کرده‌اید. تشکیل پرتفوی و سهام به شما این امکان را می‌دهد تا نمای کلی از روند سهام‌های خریداری شده داشته باشید و به‌راحتی حرکت مثبت و یا منفی سهام را یکجا مشاهده کنید.
ارزش پرتفوی به چه معناست؟
قیمت روزانه تمام سهم‌های خریداری شده، ارزش پرتفوی شما را تشکیل می‌دهد. ارزش پرتفوی بر اساس حرکت سبد سهام به سمت مثبت و یا منفی در طی روز بالا و پایین می‌شود. به‌واقع ارزش پرتفوی، قیمت تمام دارایی سهام شما در لحظه است.
اگر بخواهیم مثال ملموس‌تری بزنیم، مانند این است که شما دلار خرید کرده‌اید و ارزش آن در طی روز و یا ماه می‌تواند تغییر پیدا کند.
چند راهکار برای ایجاد پرتفوی سرمایه گذاری
در این قسمت برای تشکیل سبد سهام، چند راهکار رایج را پیشنهاد می‌کنیم که رعایت آنها می‌تواند کمک زیادی در جریان معاملات بورسی کند.
1) تک سهم نباشید و سبد سهام تشکیل بدهید
فرقی نمی‌کند که تازه وارد هستید و یا سابقه زیادی در بورس دارید. این یک قاعده کلی است که وقتی شما تمام سرمایه‌تان را روی یک سهم می‌گذارید، ریسک زیادی را به جان می خرید. تشکیل سبد سهام طبیعتاً کمک‌حال شما خواهد بود. در روزهایی که چند سهم شما منفی است و برای شما ضرر ایجاد کرده، ممکن است چند سهم دیگرتان مثبت باشد و سود آنها، ضررهای شما را جبران کنند.
2) صنایع مهم و پربازده بازار را شناسایی کنید
در بازار بورس انواع صنایع مورد معامله قرار می‌گیرند. برای تشکیل سبد سهام مناسب حتماً باید صنایعی که نقش مؤثری در افزایش تقاضا و بالابردن میزان رشد بازار را دارند، شناسایی کنید و از آنها در سبد سهام خود داشته باشید. معمولاً صنایع پالایشگاهی، فلزات اساسی، خودرویی از صنایع مهم و موردتوجه بازار هستند که همواره نقش تعیین‌کننده‌ای در روند بازار ایفا می‌کنند.
3) از صنایع مختلف در ایجاد پرتفوی استفاده کنید
هرچقدر در سبد سهام خود از صنایع مختلفی استفاده کنید، سبد بهتری جمع کرده‌اید. این بدین معناست که از هر صنعت یک سهم را شناسایی و خرید کنید. به‌عنوان‌مثال، یک سهم از صنعت پالایشگاه نفتی، یک سهم از صنعت خودرویی و یک سهم از صنعت بیمه و بانک بهتر است تا اینکه سه سهم از صنعت پالایشگاه نفتی هم‌زمان داشته باشید.
4) مدیریت ریسک‌پذیری سبد سهام
فعالیت شما در بورس همواره بین ریسک و بازدهی درگیر است. سبد سهام شما باید این هماهنگی را ایجاد کند تا نسبت ریسک‌پذیری و بازدهی سهام متعادل شود. برای این کار لازم است تا در سبد سهام خود حتماً از سهم‌های بنیادی بازار استفاده کنید. به‌واقع ترکیبی از سهم‌هایی که بنیاد قوی دارند با سهام‌هایی که به لحاظ نموداری و اصطلاحاً تکنیکال در موقعیت مناسبی هستند، در مدیریت سبد سهام شما از این نظر بسیار مؤثر خواهد بود.
نحوه تشکیل و مدیریت سبد سهام
اگر به قسمت بالا دقت کرده باشید، تا حدی تشکیل یک سبد سهام منطقی و حساب شده را به طور اختصار مطرح کردیم. در حال حاضر خرید و فروش سهام در بورس با استفاده از سامانه آنلاین کارگزاری‌ها صورت می‌گیرد. شما با شناسایی سهام مستعد و نیز سهام بنیادی، می‌توانید به خرید سهم اقدام کنید. این سهم‌ها بعد از خریداری، سبد سهام شما را تشکیل می‌دهد و تا زمانی که به فروش نرسانید، به‌اصطلاح، پرتفوی سهام شما هستند.
برای مدیریت سبد سهام خود، رسیدن به این مورد که چه ترکیبی از سهم‌ها و با چه میزان از وزن و درصد سبد سهام را تشکیل دهید از مواردی است که باید حتماً لحاظ کنید.
همین‌طور منطقی است که برای هر سهم قبل از اقدام به خریداری تحقیقات و مشاوره‌های لازم را از افراد مطلع و همچنین خود کارگزاری تان انجام دهید و بعد از خرید سهم بهتر است برای آن یک حد ضرر و یک حد سود مشخص کنید تا تکلیف خودتان با سهام تان مشخص شود که چه زمانی می‌خواهید آن سهم را بفروشید.
حد ضرر زمانی است که سهم شما به مقداری از ضرر می‌رسد که در آن قیمت سهم را می‌فروشید تا از رسیدن به ضررهای احتمالی بیشتر جلوگیری کنید.
همین‌طور برای سهم خود حدی تعیین کنید که وقتی به آن نقطه رسید شما حفظ سود کنید و با آن سود از سهم خارج شوید. باید بگوییم تعیین این نقاط برای خرید و فروش در مدیریت سبد سهام تان مهم و تأثیرگذار است.
عوامل مؤثر بر تشکیل سبد سهام
- در نظرگرفتن تعادل میان ریسک‌پذیری و بازدهی سهام
- تعیین مدت زمان نگهداری سبد سهام به لحاظ کوتاه‌مدت و یا بلندمدت
- بررسی شرایط سهم از لحاظ شناسایی سود، میزان تقسیم سود، درآمد و فروش ماهیانه و سالانه
- بررسی شرایط سهم از لحاظ نموداری که در موقعیت حمایتی مناسبی قرار داشته باشد
- بررسی شرایط روند کلی بازار نظیر روند شاخص کل و شاخص هم‌وزن
نحوه مشاهده سبد سهام
هر سهامدار می‌تواند یک کدبورسی داشته باشد اما محدودیتی در دریافت کد معاملاتی وجود ندارد. در صورتی که سرمایه گذار در چند کارگزاری عضو و از هر کارگزاری یک سهم خریداری کرده باشد، ممکن است نتواند به صورت جامع سبد سهام خود را مشاهده کند.
در این شرایط فرد باید به سایت شرکت سپرده گذاری مرکزی مراجعه و در بخش درگاه یکپارچه ذینفعان کل سبد سهامی خود و ارزش آن را مشاهده کند.
انواع سبد سهام
سبد سهام می‌تواند بسته به عواملی که به آنها تا حدودی اشاره کردیم تشکیل شود.
1) سبد سهام بر اساس زمان‌بندی
این نوع از پرتفوی، بستگی به زمان نگهداری شما دارد. اینکه بازه زمانی که برای سوددهی در نظر گرفته اید و بر اساس آن سبد خود را تشکیل دادید، کوتاه‌مدت و یا بلندمدت است و از سهم انتظار چه میزان سوددهی در زمان درنظرگرفته شده را دارید، از عواملی است که در هنگام تشکیل سبد سهام باید به آن توجه نمایید.
2) سبد سهام بر اساس ریسک
در این نوع از سبد سهام، نسبت به ریسک‌پذیری‌تان سبد را تشکیل می‌دهید. به این نحو که سهام پرریسک و یا سهام کم ریسک را شناسایی می‌کنید و در سبد خود قرار می‌دهید. معمولاً عامل ضریب p/e که برای هر سهم عدد خاصی دارد در تعیین ریسک‌پذیری سهم نقش مهمی دارد هرچقدر این عدد کمتر باشد، سهم، کم ریسک تر و هر چه عدد بالاتری باشد ریسک بیشتری خواهد داشت. سهام پر ریسک معمولاً پرنوسان و سهام کم ریسک کم نوسان هستند.
3) سبد سهام بر اساس بنیاد و سود
به طور معمول شرکت هایی که از بنیاد خوبی برخوردار هستند، درآمد بهتری دارند و در نتیجه سود بیشتری را نصیب سرمایه گذار می کنند. حالت بهینه در ایجاد سبد سهام، استفاده از ترکیب سهم‌های سودده و بنیادی در پرتفوی است. معمولاً سهام بنیادی در بلندمدت رشد خوبی دارند.
4) سبد سهام ترکیبی
در تشکیل سبد سهام می‌توان ترکیبی از سهام اوراق بهادار و صندوق‌های مالی را در نظر گرفت که این مورد هم جزو پرتفوی کم ریسک محسوب می‌شود.
جمع بندی
فعالیت در بازار سرمایه نیازمند آگاهی از مفاهیم و اصطلاحات مرسوم است که در این مطلب سعی کردیم تا درباره پرتفوی و سبد سهام در بورس صحبت کنیم. مزایا و نحوه تشکیل سبدها را مورد بررسی قرار دادیم و چند ایده و راهکار در مورد ایجاد پرتفوی منطقی بیان کردیم که امیدواریم مؤثر و تأثیرگذار بوده باشد.
مطالب بیشتر نیازمند مطالعات و همچنین آموزش‌های لازم است که در این خصوص کارگزاری بیدار آماده ارائه خدمات لازم می‌باشد و می‌توانید برای مشاوره‌های بهینه و سبد گردانی با ما در ارتباط باشید.
سوالات متداول
پرتفوی سهام عدالت چیست؟
هر یک از دارندگان سهام عدالت دارای یک پرتفوی بورسی هستند که سالانه دو مرتبه به سهامداران سود پرداخت می‌شود.. در مقاله استعلام سهام عدالت به طور مفصل در مورد استعلام سهام عدالت و دارایی سهام عدالت توضیحاتی ارائه کردیم.
ریسک پرتفوی چیست؟
هر فرد یک سبد سهام براساس ریسک پذیری خود ایجاد می‌کند. احتمال وجود ریسک و بازدهی منفی به دلیل ریسک های سیستماتیک و غیرسیستماتیک وجود دارد.
دارایی کل در پرتفوی چیست؟
دارایی کل یک سرمایه گذار برای کاهش ریسک باید به سهام و اوراق صندوق سرمایه گذاری تقسیم شود. به جمع مبالغ سرمایه گذاری، دارایی کل در پرتفوی گفته می شود.