این روزها بازار سرمایه از تب و تاب بالایی برخوردار است و بسیاری برای سرمایه‌گذاری، بازار بورس را انتخاب می‌کنند. ورود به این بازار بدون شناخت دقیق و مؤثر از اصطلاحات و مفهوم‌های رایج آن، می‌تواند ریسک زیادی داشته باشد از همین رو کسب آگاهی و مهارت در آن نیاز مبرم و حیاتی است. بازار سرمایه، اصطلاحات گوناگونی را در خود دارد که یکی از آنها مفهوم واگرایی در بورس است. واگرایی برای تحلیل‌های مختلف از جمله تحلیل تکنیکال کارایی بسیار زیادی دارد که می‌تواند در درک بهتر و منطقی‌تر از خریدوفروش سهام به ما کمک ویژه‌ای نماید. به همین خاطر ما در این مقاله به بررسی واگرایی در بورس می‌پردازیم و مطالبی که در ادامه به آنها پرداخت خواهیم کرد:

واگرایی چیست؟

انواع واگرایی

اندیکاتورهای کاربردی در واگرایی

استراتژی خرید با استفاده از واگرایی در بورس

استراتژی خروج از سهم با استفاده از واگرایی در بورس

نکات مهم واگرایی در تحلیل تکنیکال

تشخیص واگرایی در بورس

مثال‌های از واگرایی

واگرایی چیست؟

واگرایی در بورس اصطلاحی است که بیشتر در تحلیل تکنیکال مورد استفاده قرار می‌گیرد. واگرایی ارتباط مستقیمی با اندیکاتورها دارد و زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت یک سهم در جهت مخالف با نمودار اندیکاتور قرار می‌گیرد. واگرایی در بورس می‌تواند عاملی بر تغییرات احتمالی روند حرکتی سهام باشد.

واگرایی در تحلیل سهام کاربرد زیادی دارد و می‌تواند داده‌هایی در خصوص روند سهام و تغییر جهت حرکتی قیمت سهام به سمت مثبت و یا منفی، به تحلیلگران ارائه کند. با استفاده از واگرایی می‌توانیم حرکتی برای جهش قیمتی و روند آتی سهم موردنظر پیش‌بینی کنیم که در تصمیم‌گیری‌های ما برای خرید یا فروش سهم بسیار تأثیرگذار می‌باشد.

انواع واگرایی

در این قسمت دو نوع واگرایی را که متداول است شرح می‌دهیم.

1/ واگرایی مثبت:

در واگرایی مثبت روند قیمتی سهم با شیب منفی در حرکت است و از طرف دیگر شیب اندیکاتور مثبت می‌باشد. در این نوع از واگرایی، احتمال اینکه روند حرکتی سهم رو به افزایش باشد، بیشتر است.

در شکل زیر نمونه‌ای از واگرایی مثبت را مشاهده می‌کنیم:

همان‌طور که ملاحظه می‌شود، با اینکه در نمودار قیمتی، سهام با شیب منفی در کف مواجه است اما شیب نمودار شاخص اندیکاتور به سمت بالا در حرکت است که به‌اصطلاح واگرایی مثبت رخ داده است.

2/ واگرایی منفی:

در واگرایی منفی روند قیمتی سهم با شیب مثبت در حرکت است و از طرف دیگر شیب اندیکاتور، منفی می‌باشد.

در این نوع از واگرایی، احتمال اینکه روند حرکتی سهم، نزولی باشد، بیشتر است.

در شکل زیر نمونه‌ای از واگرایی منفی را مشاهده می‌کنیم:

همان طور که ملاحظه می‌شود، باوجوداینکه نمودار قیمتی سهام، روند افزایش در سقف قیمتی را نشان می‌دهد اما نمودار اندیکاتور، شیب منفی را نشان می‌دهد که اصطلاحاً واگرایی منفی رخ داده است.

اندیکاتورهای کاربردی در واگرایی

واگرایی در تحلیل تکنیکال، در کنار نمودار اندیکاتورها قابل‌بررسی می‌باشد. اگر به مفاهیم اولیه تحلیل تکنیکال آشنایی داشته باشید، متوجه هستید که در کنار کندل های قیمتی نمودار سهام، می‌توان از اندیکاتورها هم برای کسب داده‌های مؤثر استفاده کرد. اندیکاتورها ابزاری هستند که بر مبنای محاسبات قیمتی، حجم معاملات و جریان نقدینگی، حرکت سهم و نوسانات قیمتی را محاسبه می‌کنند. اندیکاتورها در واقع این امکان را برای تحلیلگران فراهم می‌کند تا اطلاعات کافی را در راستای روند کلی سهام جمع‌آوری کنند. هر اندیکاتور بر اساس محاسبات ریاضی داده‌هایی به ما می‌دهد تا ما نسبت به روند حرکتی سهم، تحلیل‌های خاصی داشته باشیم.

در مورد واگرایی با استفاده از اندیکاتورها می‌توانیم آینده سهام را پیش‌بینی کنیم و احتمالات مختلف را مورد بررسی قرار دهیم.

معمولاً اندیکاتورهایی که به‌عنوان اسیلاتور مطرح هستند و در بازه معینی مثل 0 تا 100 در نوسان می‌باشند، گزینه‌های مناسبی برای ارزیابی واگرایی خواهند بود. اندیکاتورهایی مثل RSI، MACD جزو اندیکاتورهای پیشرو در جهت ارزیابی واگرایی می‌باشند.

در مورد اندیکاتور RSI که برای اغلب تحلیلگران جذابیت زیادی دارد، هرگاه سهم در کندل های قیمتی سقف‌های جدید بسازد، شاخص قدرت نسبی (RSI) نیز نسبت به آن واکنش نشان می‌دهد؛ بنابراین با مقایسه نمودار قیمتی سهم با نمودار اندیکاتور، می‌توان به واگرایی در سهام پی برد و نیز به استراتژی مؤثر در خرید یا فروش سهم رسید.

استراتژی خرید با استفاده از واگرایی در بورس

همان‌طور که تا حدودی اشاره شد، واگرایی مثبت در سهام، می‌تواند احتمال رشد قیمتی سهم در آینده را پیش‌بینی کند طبق این استراتژی، زمانی که قیمت سهام در نمودار تکنیکالی، کف‌های قیمتی می‌سازد و در آن حوالی در نوسان است، ممکن است نمودار اندیکاتور RSI،یا استوکاستیک، در همان حوالی شیب نموداری بالاتر و مثبتی را نشان دهد. در این حالت اصولاً می‌تواند وضعیت جذابی برای خرید سهم باشد.

استراتژی خروج از سهم با استفاده از واگرایی در بورس

وقتی نمودار قیمتی سقف بالاتری می‌سازد و نمودار اندیکاتور سقف پایین‌تری نشان می‌دهد، در این وضعیت احتمال خروج از سهم بالاتر می‌رود. این حالت به‌واقع زمانی رخ می‌دهد که نمودار قیمتی سهم در حال ساختن سقف قیمتی است و در آن حوالی سقف‌های جدیدی می‌سازد و از طرف دیگر نمودار شاخص نسبی RSI، یا استوکاستیک، شیب منفی را نشان می‌دهد و در این حالت عموماً وضعیت فروش یا خروج از سهم به وجود می‌آید و احتمال کاهش ارزش سهم وجود دارد چرا که سقف‌های قیمتی می‌توانند در حکم مقاومت باشند.

نکات مهم واگرایی در تحلیل تکنیکال

در مورد واگرایی در بورس به نکات زیر می‌توان توجه ویژه‌ای کرد تا معاملات موفق‌تری داشته باشیم.

- اگر واگرایی مثبت در کف قیمتی سهام در بازه زمانی خاصی رخ داده باشد، احتمال رشد قیمت افزایش میابد و زمان مناسبی برای خرید سهم است.

- اگر واگرایی منفی در سقف قیمتی سهام در طول بازه زمانی مشخص رخ داده باشد، احتمال نزول قیمت سهام افزایش میابد و زمان مناسبی برای فروش سهم است.

- صرفاً وجود واگرایی مبنای اصلی برای خریدوفروش سهام نیست و باید عامل‌های مؤثر دیگر را نیز در تحلیل خود لحاظ کنیم.

- در هنگام کار با اندیکاتورها حتماً نقاط اشباع خرید و اشباع فروش را در نظر داشته باشیم که اگر واگرایی در آن نقاط صورت گرفته باشد، در تعیین سرنوشت آتی سهم و روند آن بسیار تأثیرگذار می‌باشد.

- در کار با اندیکاتور RSI  نقطه 30 و نقطه 70 بسیار کارآمد می‌باشد به‌طوری‌که نشان‌دهنده میزان اشباع فروش و اشباع خرید هستند که داده‌های مهمی را به ما منتقل می‌کند.

- اگر واگرایی مثبت را در نقطه 30 اندیکاتور RSI، و واگرایی منفی را در نقطه 70 اندیکاتور RSI، مشاهده کنیم، می‌توانیم انتظار چرخش قیمتی پر قدرتی را به سمت کاهش و یا افزایش روند سهام داشته باشیم.

تشخیص واگرایی در بورس

برای تشخیص واگرایی در بورس بهتر است تا با ابزارهای اندیکاتورهای موجود در نرم‌افزارهای تحلیلی سهام آشنا باشیم. معمولاً تحلیلگران تکنیکال از برنامه متا تریدر برای ارزیابی وضعیت سهام مختلف استفاده می‌کنند. در این نرم‌افزار، ضمن اینکه نمودار روند قیمتی سهام را با کندل های روزانه مشاهده می‌کنیم، ابزار اندیکاتور را هم می‌توان فعال کرد تا به‌صورت هم‌زمان، دو نمودار قیمتی و اندیکاتوری سهام را مورد بررسی قرار دهیم.

هرگاه شیب نمودارها در جهت خلاف هم قرار بگیرند، واگرایی صورت می‌گیرد که احتمال تغییر روند در سهم وجود خواهد داشت.

مثال های از واگرایی

به عنوان مثال، نمودار زیر، روند حرکتی یکی از سهام بازار بورس در بازه زمانی خاصی می‌باشد که دو نمودار قیمتی و نمودار اندیکاتور آن قابل‌مشاهده است. همان طور که گفته شد، هرگاه این دو نمودار، شیب خلاف جهت هم داشته باشند، واگرایی صورت می‌گیرد که با علامت مشخص شده است.

در نمودار زیر، شاخص اندیکاتور، عدد 70 را در مقطعی رد کرده است. طبق آن چیزی که از اندیکاتور RSI، اشاره کردیم، در این حالت احتمال اشباع خرید وجود دارد و بعد از آن هشداری برای خروج از سهم یا سیگنال فروش صادر می‌شود. در این نمونه، در نقطه موردنظر شیب نمودار قیمتی در جهت مخالف اندیکاتور قرار گرفته است و به‌اصطلاح واگرایی رخ داده و باید شاهد تغییر پرقدرت قیمتی در سهم باشیم که همان‌طور که می‌بینید، ارزش سهم بعد از گذشت زمان دچار افت قیمتی شده است. در واقع بهترین زمان فروش سهم، موقعی بوده است که اندیکاتور عدد 70 را لمس کرده بود.

جمع‌بندی:

عامل‌های زیادی در بازار بورس وجود دارند که طبق داده‌های آنها می‌توان به استراتژی‌های معاملاتی رسید و به‌تبع آن شاهد کسب سود در بورس باشیم. واگرایی در بورس یکی از عوامل مؤثر در تحلیل تکنیکال سهام است تا با بررسی آن بتوانیم نقاط خریدوفروش خود را تعیین کنیم. به همین نحو استراتژی معامله‌گری بر اساس واگرایی از اهمیت بالایی برخوردار است. طبق آن چیزی که در این مقاله پرداختیم، واگرایی حالت‌های مختلفی دارد که شناسایی آنها با استفاده از اندیکاتورها میسر می‌شود و به ما این امکان را می‌دهد تا نسبت به روند بعدی سهام، احتمالات مختلفی را بررسی کنیم. همچنین سعی کردیم تا با شرح نمودارهای مختلف، شناخت بهتری نسبت به مفهوم واگرایی در بورس داشته باشیم.

درهرحال فعالیت و معامله‌گری در بورس نیاز به کسب دانش و آگاهی از مفاهیم مختلف دارد و کارگزاری اقتصاد بیدار با سابقه طولانی در زمینه بورس آماده خدمت‌رسانی به مشتریان و سرمایه‌گذاران می‌باشد که کافی است با سایت و دفاتر کارگزاری در ارتباط باشید.