برای همه کسانی که در بورس فعالیت دارند و یا می‌خواهند به جمع معامله‌گران در بازار سرمایه بپیوندند، کسب آگاهی و شناخت کافی از مفاهیم مربوطه و رایج در آن، نیازی لازم و ضروری محسوب می‌شود. کال مارجین یکی از این اصطلاحات مورد استفاده در بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری است که در این مقاله سعی بر آن داریم تا به بررسی مفهوم آن و چگونگی آن، بپردازیم و موضوعاتی که می‌خواهیم در آن ادامه موردبحث قرار دهیم عبارت‌اند از:

- مفهوم کال مارجین چیست؟

- کال مارجین در بورس
- کال مارجین در آتی سکه

- کال مارجین در معاملات آتی زعفران

- کال مارجین در فارکس

- نکاتی در مورد جلوگیری از کال مارجین

کال مارجین (call margin) چیست؟

معامله در هر بازاری نیاز به میزانی از سرمایه دارد. گاهی اوقات برای معاملات در بازار سرمایه، میزان اعتبار مالی برای معامله‌گران و درخواست‌کنندگان از سوی کارگزاران مالی به مشتریان خود اختصاص داده می‌شود تا با استفاده از آن به سرمایه‌گذاری بپردازند. این اعتبار در طی قراردادی دوطرفه تأمین می‌شود و به حساب سرمایه‌گذار واریز می‌گردد. میزان اعتباری که هر فرد سرمایه‌گذار برای انجام معامله در بازارهای مالی اخذ می‌کند، دارای سطح حداقلی برای تضمین است که در آن کال مارجین زمانی به وقوع می‌پیوندد که اعتبار به کمتر از سطح حداقلی برسد.

مفهوم کال مارجین به‌اصطلاح به زمانی گفته می‌شود که ضمانت وجه اولیه، در حساب کارگزاری مسدود شود. این مبلغ به طور معمول چیزی در حدود بیست درصد اعتبار تخصیص‌داده‌شده می‌باشد.

در کال مارجین، مواقعی که سرمایه‌گذار، از معامله خود، سودی کسب کند از طریق کارگزاری قابل برداشت است و در مواقعی که در معامله زیان کند، تا هنگامی‌که به سطح اولیه وجه تضمینی برسد، از حساب سرمایه‌گذار، کم می‌شود.

زمانی که میزان کسری سرمایه به حداقل برسد یعنی چیزی در حدود هفتاد درصد وجه تضمینی، کال مارجین فعال و اخطار کمبود بودجه به سرمایه‌گذار داده می‌شود تا اقدام به شارژ مجدد حساب خود کند. در غیر این صورت وضعیت حساب برای سرمایه‌گذار به حالت تعلیق و مسدود می‌گردد و نمی‌تواند اقدام به معامله کند.

 
 کال مارجین در بورس

کال مارجین در اغلب بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری اتفاق می‌افتد. در بازار بورس، شما به‌عنوان معامله‌گر و سرمایه‌گذار می‌توانید از کارگزاری خود، میزانی اعتبار برای معامله تأمین کنید و با آن سهام موردنظر خود را خریداری نمایید. طبق قرارداد، مقداری از این اعتبار مالی، در حساب کارگزاری به‌عنوان ضمانت، بلوکه می‌شود. کال مارجین در بورس زمانی اتفاق می‌افتد که سهام اوراق بهادار خریداری شده به میزانی از ضرر برسد که حداقل مبلغ لازم در اعتبار شما، کاهش پیدا کند و نیاز به شارژ وجه تضمینی خود در کارگزاری داشته باشید. اگر این میزان در کال مارجین تأمین نشود، به شکل قانونی، حساب کاربری شما برای معامله مسدود می‌شود.

 


کال مارجین در آتی سکه

به‌موازات بازار بورس، بازارهای سرمایه‌گذاری دیگری هستند که در آن معاملات روزانه صورت می‌گیرد. بازار آتی سکه یکی از این دست بازارها به حساب می‌آید که در آن می‌تواند کال مارجین اتفاق بیفتد.

در بازار آتی سکه، باتوجه‌به میزان تعهد میان معامله‌گران و بازار قراردادهای آتی، همواره باید به میزان مشخصی اعتبار در حساب، موجود باشد. درصورتی‌که این اعتبار از حداقل میزان موجودی کمتر شود، سرمایه‌گذار در بازار آتی، کال مارجین می‌شود و باید نسبت به واریز وجه تضمینی مجدد تا سطح حداقلی اعتبار، اقدام نماید.

در بازار معاملات آتی، هر سرمایه‌گذار می‌بایست احتمالات موجود در کال مارجین شدن را بررسی کند تا از کال مارجین شدن حساب خود جلوگیری کرده باشد. این اقدامات نیاز به کسب مهارت‌های لازم در معامله‌گری دارد. اطلاع از کال مارجین در معاملات آتی سکه، می‌تواند میزان ریسک را به طرز قابل‌توجهی کاهش دهد و از ضررهای احتمالی جلوگیری نماید.

 کال مارجین در معاملات آتی زعفران

زعفران، همیشه به‌عنوان کالای لوکس در ایران تولید می‌شده و امروزه در معاملات بورس کالا و نیز قرارداد آتی زعفران قابل معامله می‌باشد. سرمایه‌گذاری در بازار آتی زعفران بر مبنای تقاضای صادرات، صدور گواهی و میزان افزایش و کاهش کشف قیمتی انجام می‌گیرد.

در بازار آتی، تسویه‌حساب در موعد زمانی کوتاه‌مدت صورت می‌گیرد. نوسانات قیمتی در بورس کالا و نیز قراردادهای آتی می‌تواند در نحوه معاملات زعفران تأثیرگذار باشد به صورتی که سرمایه‌گذاران ممکن است به میزانی از ضرر و یا کمبود سرمایه اولیه برسند تا کال مارجین شوند.

خرید قرارداد آتی زعفران در بورس کالا، با تسویه‌حساب روزانه همراه است. به‌عنوان‌مثال فرض کنید میزان مبلغ تضمینی برای قرارداد آتی زعفران معادل یک میلیون تومان باشد. سرمایه‌گذار به‌حساب آتی خود به همین میزان اعتبار واریز می‌کند. سپس در جلسه معاملاتی وضعیت خرید یا فروش را اخذ می‌کند. تا زمانی که معاملات قرارداد آتی زعفران به میزان حداقل برای وجه تضمینی نرسد، وضعیت او عادی یا نرمال است. معمولاً میزان هفتاد درصد اعتبار را برای وجه تضمین در نظر گرفته می‌شود؛ بنابراین زمانی که موجودی اعتبار در حساب سرمایه‌گذار به میزان 700.000=0.7* 1.000.000 برسد، وضعیت کال مارجین اتفاق می‌افتد و باید نسبت به شارژ مجدد به بالاتر از حد کال مارجین اقدام کند. در غیر این صورت، حساب شخص برای معامله مسدود می‌گردد.

در بازار قرارداد آتی، سرمایه‌گذاران می‌توانند از طریق سامانه معاملاتی آنلاین وضعیت حساب خود را چک کنند تا بتوانند قبل از کال مارجین اقدامات لازم را انجام دهند. همچنین کارگزاران به مشتریان خود وضعیت کال مارجین را طی تماس اطلاع می‌دهند. در وضعیت کال مارجین عموماً مهلتی برای واریز وجه موردنیاز داده می‌شود تا معامله‌گران در مهلت مشخص شده خود را از کال مارجین خارج نمایند.

کال مارجین در فارکس

فارکس یکی از مهم‌ترین بازارهای بین‌المللی است که روزانه حجم زیادی از معاملات را در خود به انجام می‌رساند. در معاملات فارکس هر کاربر می‌تواند اعتبار خاصی برای معامله، داشته باشد. کال مارجین یکی از اصطلاحات مهم در معاملات فارکس به شمار می‌رود.

در معاملات فارکس همواره باید سطح مارجین خود را چک کنید. اگر زیان پوزیشن معامله‌گر در فارکس به‌قدری افزایش پیدا کند که درجه مارجین به میزان مشخص شده کاهش یابد، کارگزار به شما اخطار کال مارجین می‌دهد. چراکه هر زمانی که اعتبار شما به پایین‌تر از سطح تضمین یا درجه مارجین برسد، بلافاصله کال مارجین خواهید شد. کال مارجین هشداری است که به ما اطلاع می‌دهد که حساب موجودی ما برای حداقل تضمین برای معامله، در سطح پایینی است و نیاز به شارژ موجودی مجدد یا بستن پوزیشن‌ها داریم. در غیر این صورت تمام حساب ما برای معامله بلوکه خواهد شد.

 نکاتی در مورد جلوگیری از کال مارجین

بارها دیده شده که معامله‌گرانی که تازه وارد بازارهای سرمایه شده‌اند، از کال مارجین بی‌اطلاع بوده‌اند و پس از بلوکه شدن حسابشان به آن پی برده‌اند. جلوگیری از کال مارجین شدن، یکی از اصول مهم در معامله‌گری می‌باشد که ذکر این نکات می‌تواند تا حدودی راهگشا باشد:

• تعیین میزان حد ضرر در سهام یا دارایی خریداری شده به شکلی که وقتی سهام افت کرد و به حد تعیین شده رسید، برای جلوگیری از ضررهای احتمالی بعدی، آن سهام یا دارایی را بفروشید. 
• حجم معاملات را به بازه‌های مختلف تقسیم کنید و به عبارتی خریدهای پله‌ای انجام دهید و به یکباره تمام دارایی را در وضعیت خرید قرار ندهید تا در صورت افت سهام، موجودی کافی در حساب داشته باشید.
• مدیریت ریسک و بررسی تمامی احتمالات موجود، می‌تواند از کال مارجین شدن جلوگیری نماید.
• اطلاع کافی از میزان سطح مارجین و میزان حداقل سطح تضمینی قبل از معامله
• پافشاری زیاد بر یک معامله ناموفق می‌تواند در مدت زمانی به کال مارجین برسد. پس دوری کردن از آن نقش مهمی در جلوگیری از کال مارجین دارد.

جمع‌بندی

همان‌طور که در این مقاله به آن اشاره شد، کال مارجین وضعیتی است که معمولاً در بازارهای مالی داخلی و بین‌المللی اتفاق می‌افتد. هر فرد سرمایه‌گذار در هر بازاری که فعالیت می‌کند باید از وقوع کال مارجین در حساب خود جلوگیری نماید. از همین رو ما در این مطلب به بررسی مفهوم کال مارجین در انواع بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری پرداختیم و نکاتی را در مورد آن بیان کردیم.

کسب دانش کافی و آگاهی‌های لازم برای ورود به هر بازاری برای سرمایه‌گذاری، نیاز مهم و اساسی به شمار می‌رود و در این راستا کارگزاری اقتصاد بیدار با بهره‌بردن از مشاورین و متخصصین حوزه سرمایه‌گذاری بستری را برای مشتریان و علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری فراهم کرده تا از خدمات مربوط، استفاده بهینه و لازم را ببرند. به همین منظور برای اطلاعات بیشتر کافی است با سایت یا دفاتر کارگزاری در ارتباط باشید.